Onderstaand stuk is een stuk van een oudstenraad van een gemeente ergens in Nederland. Ze hebben besloten dat vrouwen oudsten mogen zijn in de gemeente. Ik heb in rood mijn commentaar erbij geschreven om te laten zien hoe men eigen gedachten boven de Bijbel stelt en zo het tegenovergestelde kan besluiten van wat de Bijbel leert, zie hier. Zo kunnen mensen dus met de Bijbel in de hand niet zien wat er eigenlijk, heel eenvoudig soms, staat. Ik wil hiermee niet zeggen dat de hele kwestie van de positie van de vrouw eenvoudig is, maar ik wil met dit artikel aantonen dat menselijk redeneren, op grond van een vooringenomen standpunt, de Schrift krachteloos kan maken. De tekst van 1 Timotheüs 2:11-14 luidt:
Een vrouw moet zich stil, in alle onderdanigheid laten leren; maar ik sta aan een vrouw niet toe dat zij leert of over een man heerst, maar zij moet stil zijn. Want Adam is eerst geformeerd, daarna Eva, en Adam werd niet verleid, maar de vrouw werd verleid en viel in overtreding.
Laten we eens kijken hoe deze woorden van hun kracht worden beroofd:
De bedoeling van dit stuk is niet om “gelijk te halen”. Het enige doel is om de lezer te helpen te proberen zaken in perspectief te zien.
We zeggen wel eens tegen elkaar: “maar het staat er toch duidelijk”. Dat kan waar zijn, maar een individuele tekst maakt altijd deel uit van een tekstgedeelte. Je hebt andere tekstgedeelten nodig om het te kunnen begrijpen. En uiteindelijk past een tekstgedeelte in het Woord van God als geheel en de daarin besloten boodschap.
Als we inzoomen op 1 Tim. 2: 8-15, dan lijkt dat op het eerste gezicht duidelijk. Maar teveel focus op dit gedeelte zou het zicht op andere gedeelten en op de boodschap van het Woord van God als geheel, kunnen vertroebelen. Het onderstaande is ontleend aan enkele hoofdstukken uit het boek “De kerk als gemeenschap” van Prof. G. Bilezikian (theoloog en geestelijk vader van de bekende Willow Creek kerk).
De Joodse cultuur waarin Jezus optrad werd gedomineerd door het Judaïsme met al zijn wetten en regels. In het kader van de rol van de vrouw verwijzen wij nog wel eens naar het feit dat Jezus toch koos voor 12 mannelijke discipelen die ook nog eens allemaal Jood waren. Maar waarom koos Jezus daarvoor? Omdat zij in 1e instantie de opdracht kregen (Matth. 10: 5,6) om te werken onder de Joden. Het zou in die cultuur onmogelijk geweest zijn dat vrouwen het evangelie zouden uitdragen. Dus: Jezus hield rekening met de cultuur waarin Hij leefde. Intussen stond Hij wel toe dat een groep vrouwelijke volgelingen met Hem mee reisde (Lukas 8: 1-3).
Als we inzoomen op 1 Timotheüs, dan zien we dat de brief gericht is aan Timotheüs die hij heeft achtergelaten in Efeze om orde op zaken te stellen. Paulus legt er de nadruk op de gezonde leer te bewaren. 1 Tim. maakt (net als Titus) deel uit van de zogenaamde Pastorale brieven (die zijn meer herderlijk dan leerstellig) en zijn sterk gericht op herstel van orde via medewerkers van Paulus.
In Rom. 12 en 1 Kor. 12 vinden we dat ieder gemeentelid moest ontdekken wat zijn of haar gave was en die vervolgens moest inzetten in de gemeente. Eisen voor de bediening of leiderschap zijn er niet. Hier wordt het onderscheid tussen een lichaam waarin er gaven zijn via het leven, en het huis, waarin mensen worden aangesteld, niet gezien. Zowel Timoteüs als Titus worden opgedragen mensen aan te stellen. Dit past bij het huis. Er wordt natuurlijk niet opgedragen om gaven te geven, want dat doet de Geest.
In de pastorale brieven (1 Tim. en Titus) worden plotseling eisen gesteld: een opziener moet onberispelijk zijn, man van één vrouw (dus getrouwd en niet gescheiden), kinderen (meervoud!) hebben, die gelovig zijn en zich goed moeten gedragen. Verder niet twistziek, niet geldzuchtig enz. en in staat om te leren en tegensprekers te weerleggen.
In Hand. 19 en 20 is te vinden hoe het gesteld was met de gemeente te Efeze. In de brief aan Timotheüs gaat het dus om bijzondere maatregelen voor een kritieke situatie. Hij moest optreden tegen verkeerde leer. Alleen in deze unieke situatie werden alle vrouwen uitgesloten van de bediening, evenals alle mannen die niet getrouwd waren en geen gehoorzame kinderen hadden die zich respectvol gedroegen. Moet niet iedere gemeente worden beschermd tegen verkeerde leer? Leert juist Hand 20 niet dat zodra Paulus (en de apostelen) uit het zicht waren verdwenen, de dwaalleer al opkwam? Is er één gemeente aan wie Paulus schreef vrij van het gevaar van verkeerde leringen?
Het lijkt erop dat afvallige leiders hun valse leer vooral hadden verspreid onder de vrouwen (1 Tim. 5: 13-15 en 2. Tim. 3: 6-8). Waar is dit op gebaseerd? Deze aangehaalde tekstgedeelten zeggen niets in deze richting. Op veel plaatsen hadden vrouwen veel aanzien: Lees Hand13:50 en 17:4, niet alleen in Efeze! Vrouwen hadden in Efeze veel invloed, omdat Efeze de stand was van de godin Artemis.
Daarom werden drastische maatregelen doorgevoerd. Totaal niet gebaseerd op de Schrift, maar op vooringenomen ideeën. Waarom moesten de vrouwen in Korinthe dan zwijgen?
Alleen betrouwbare mannen mochten het Woord verkondigen en leiders zijn. Dat was bedoeld om dwaalleraars de mond te snoeren en de “gezonde leer” te brengen.
Verder moesten de vrouwen zich “rustig, in alle onderdanigheid, laten onderrichten” (1. Tim. 2: 11). Als verklaring hiervoor verwijst Paulus naar het feit dat Eva verleid was door satan. Ze had de slang beter naar Adam kunnen verwijzen, maar ze liet zich verleiden. De vrouwen van Efeze werden op dezelfde manier door satan verleid (1 Tim. 5:15). Inlegkunde, staat nergens. Het gaat in 1 Tim niet om Efeze, maar om het gedrag in het huis van God (3:15).
In 1 Tim. 2 gebruikt Paulus de chronologische volgorde van de schepping niet om te beweren dat Adam het “hoofd” van Eva zou zijn. Dat idee wordt niet door Paulus opgeroepen of geïmpliceerd en evenmin door de tekst in Genesis zelf. Pardon? En wat dan in 1 Kor 11? De enige reden dat Paulus verwijst naar de scheppingsorde, is om te verklaren waarom het Eva was die verleid werd en niet Adam. Adam werd niet door satan benaderd, omdat hij eerder dan Eva geschapen was en de instructies over de boom rechtstreeks van God had ontvangen. Hij zou minder snel voor satans verleiding zwichten dan Eva. Waar lezen we dit?
M.a.w. het ging Paulus niet om de scheppingsvolgorde, waardoor Adam zogenaamd belangrijker zou zijn dan Eva. Paulus had al eerder duidelijk gemaakt dat de scheppingsvolgorde er niet toe doet voor wie in de Heer is (1 Kor. 11: 11-12). Dit is vreemd, want er staat daar precies het omgekeerde: …’maar de vrouw is de heerlijkheid van de man. Want de man is niet uit de vrouw, maar de vrouw uit de man; want de man is ook niet geschapen om de vrouw, maar de vrouw om de man.’
In de Heer zijn ze afhankelijk van elkaar, maar als dit het hele verhaal was, dan hoefde hij ook niet te instrueren dat de vrouw een macht op het hoofd moet hebben en niet de man!
Als het zo zou zijn dat vrouwen geen onderwijs of leiding mogen geven aan mannen, omdat Eva nà Adam geschapen werd, in het paradijs werd verleid en in zonde viel, dan zou het Kruis onvoldoende zijn geweest om de schande op te heffen die over alle vrouwen was gebracht door de overtreding van Eva! Zij zou dan geen nieuwe schepping zijn in Christus. Het compleet door elkaar halen van twee verschillende zaken! Als dit waar zou zijn, heeft Paulus daarom 1 Kor 11, 14 of 1Tim geschreven?
De overtreding van Adam was echter veel ernstiger. Hij schond de rangorde tussen God en hemzelf, omdat God hem verboden had van de boom te eten. Dat had gevolgen voor de hele mensheid (Rom. 5: 14,15). Die gevolgen waren veel groter dan de gevolgen van de verleiding van Eva. Weer inlegkunde. Het zijn twee verschillende zonden die allebei even erg waren en verschillende consequenties hadden. Was niet beide rebellie tegen God? Als Paulus mensen verbood onderwijs te geven als straf voor hun inbreuk op de gezagsverhoudingen, dan zouden het eerder de mannen geweest moeten zijn die uitgesloten zouden moeten worden van het geven van onderwijs! Hieruit blijkt wel welke redeneringen mensen gebruiken om hun gelijk te halen, zonder te luisteren naar het onderwijs van de Schrift.
Als Paulus ervan overtuigd was geweest dat vrouwen geen onderwijs mochten geven, omdat Adam boven Eva stond vanwege de scheppingsorde, of omdat Eva in de hof gezondigd had, zou hij dat als een algemeen geldend principe hebben onderwezen. En dat heeft ie dus gedaan. Dan zou de kerk in Efeze dat al 10 jaar eerder hebben geweten (zo lang bestond die kerk op dat moment al). Deze gedachtegang wordt nog eens versterkt doordat Paulus zegt: “ik sta niet toe…”, hij verwijst dus niet naar een algemeen geldend principe. Het gaat hier om een verbod dat specifiek is voor de vrouwen van Efeze. Weer een eigen inleg. Paulus gebruikt als apostel vaak ‘ik’.
Ook opvallend is dat Paulus aan Titus geen verbod meegeeft inzake onderwijzen door vrouwen. De instructies aan Titus zijn in dezelfde tijd gegeven en ook in Titus gaat het om dwaalleer. Kennelijk waren de vrouwen op Kreta niet zo afvallig als in Efeze. Wel droevig om te zien hoe men steeds verder redeneert buiten de Bijbel om en zo op een dwaalspoor komt. Was het wellicht al op Kreta bekend hoe Paulus erover dacht? We weten het niet, maar ook zij moesten zich gedragen in het huis van God, volgens de voorschriften van de apostel.
Verder werd het vrouwen in Efeze niet alleen verboden onderwijs te geven, maar ze mochten ook hun haar niet vlechten en geen goud, parels en kostbare kleding dragen. (1 Tim. 2: 9-10). Als we dit gedeelte als een algemene regel opvatten, dan zouden alle christelijke vrouwen hun haren los moeten dragen, tweedehandskleding moeten dragen en geen sieraden mogen dragen. Jammer, maar dit is toch ook nog steeds van kracht: niet de nadruk op uiterlijk, waar vrouwen zo gevoelig voor zijn.
Hoeveel mannen zouden nog in aanmerking komen om oudste te zijn als we alles wat in Titus 1: 7-9 wordt genoemd letterlijk zouden nemen en als algemeen geldend? Zegt dit niet iets over onze droevige staat? Dan zou een oudste altijd getrouwd moeten zijn, nooit gescheiden geweest zijn, in staat om te leren en om tegensprekers te weerleggen, gelovige kinderen moeten hebben, die niet losbandig of weerspannig zijn en een goede reputatie in hun dorp of buurt moeten hebben. Nou zeg, dat is precies wat er staat…De instructies zijn toch duidelijk, lijkt me??
En hoe zit het met mannen die omwille van hun bediening ongetrouwd te blijven? Kunnen die dan geen oudste worden? (zie 1 Kor. 7). Lees wat er staat! Er staat dat ALS een oudste getrouwd is, hij de man moet zijn van één vrouw (in de tijd waar polygamie geaccepteerd was).
.