Satan is de vader van de leugen en een leugenaar vanaf het begin (Joh8:44). Als wij niet dicht bij het woord van God blijven worden wij misleid en zullen we geen of weinig vrucht dragen. Hier schreef ik al over de grote leugen van de leraars van de wet die men op allerlei manieren voor christenen wil voorschrijven, in dit artikel gaat het over de leugen van de ‘innerlijke genezing’- (‘inner healing’) methode en de hiermee verband houdende ‘christelijke psychologie’. We leven in moeilijke tijden. Veel mensen, ook gelovigen lijden aan allerlei vormen van psychische problemen. In hun wanhoop zoeken ze, goed bedoeld, naar allerlei soorten oplossingen en vaak komt men dan terecht in deze ‘christelijke psychologie’ (Ik heb dit zelf ook meegemaakt dus ik weet waar ik het over heb). Zo is er ook het streven naar ‘innerlijke genezing’ van allerlei, in het verleden opgelopen trauma’s. Dit, terwijl in de voorgaande negentien eeuwen de gelovigen het moesten stellen zonder deze inzichten en leefden door geloof! Deze hele beweging is daarom zeer schadelijk en het is daarom goed hier wat dieper op in te gaan. Hier treft u de Bijbelstudie aan die ik hierover heb gehouden (3e avond). Laten we eens kijken waar de christelijke psychologie vandaan komt en de hieruit voortgekomen praktijken van de ‘inner healing’.
De Bijbel is onze basis van de waarheid en leert:
Zijn Goddelijke kracht heeft ons immers alles geschonken betreffende het leven en de godsvrucht door de kennis van Hem die ons heeft geroepen door zijn eigen heerlijkheid en deugd, 2Pet1:3
Laat dit goed tot u doordringen. Alles is ons door onze God geschonken. We hebben niets extra meer nodig dan op te groeien in dat wat we hebben ontvangen in Christus. Toch krijgt de psychologie ook in christelijke kringen, steeds meer voet aan de grond. Maar hoe meer de psychologen worden bezocht, hoe meer problemen er lijken te zijn gekomen. Het bezig zijn met zichzelf veroorzaakt een focus op zichzelf die op zijn beurt weer andere problemen naar boven brengt. De tijdgeest van vandaag is enorm ik-gericht. Hierdoor is de psychologie van deze wereld ook ik-gericht.
Het is daarom goed om te kijken hoe we Bijbels verantwoord om behoren te gaan met psychische problemen onder gelovigen. Helaas betekent dit ook eerst kijken naar hoe het niet moet.
De moderne psychologie is ten diepste humanistisch en volkomen gericht op het ‘ik’. Het vindt zijn basis in de theorieën van de pionier van de psychoanalyse, atheïst Sigmund Freud (1856-1939) en occultist Carl Gustav Jung (1875-1961). Satan heeft de wereld verblind voor de heerlijkheid van het evangelie (2Kor4:4), maar ook ‘christenen’ gaan te rade bij deze wereldse psychologische inzichten. Het duurde dan ook niet lang of de denkbeelden van Freud en Jung kregen een christelijk sausje en werden binnen de christenheid geïntroduceerd. Norman Vincent Pale (1898-1993) wordt door velen beschouwd als de grondlegger van de ‘christelijke’ psychologie welke is gebaseerd op de wereldse psychologie van Freud en Jung (zie onder voor meer details). Gods woord zegt echter:
…opdat uw geloof niet zou zijn in wijsheid van mensen, maar in de kracht van God. 1Kor2:5
Pale heeft dit pad verlaten en bracht de ‘wijsheid van mensen’ de kerk binnen. Deze wijsheid kan niet anders dan de mens eren. De mens is volgens Pale (en het humanisme) dan ook ‘goed, maar met verkeerde ‘reacties’. ‘Stamp in je hoofd dat je een succesnummer bent’, was zijn ‘oplossing’. Robert Schuller (1926-2015) heeft deze ideeën verder verspreid via de uitzendingen vanuit zijn ‘Chrystal Church’ genaamd ‘Hour of Power’ en zijn boeken en leerde de gelovigen ‘zichzelf lief te hebben’ via positief denken en positieve belijdenis. Vandaag vindt dit zijn weerklank in vele gemeenten waar wordt geleerd dat alle mensen kostbaar en waardevol zijn in Gods ogen. Schuller schrijft:
‘Jezus kende zijn eigenwaarde, zijn succes versterkte het. Zijn lijden op het kruis heiligde zijn eigenwaarde en Hij droeg het kruis om jouw eigenwaarde te heiligen’ (uit het boek ‘Self Esteem’, ‘Zelfachting).
Dit terwijl Paulus zich de ‘voornaamste van alle zondaars’ (1Tim1:15) noemde en de ‘allergeringste van alle heiligen’ (Ef3:8). De hele leer van Schuller is gebaseerd op zelfliefde, gericht op de waardering van jezelf.
‘Christelijke’ schrijfster Agnus Stanford (1897-1982) introduceerde ‘inner healing’ binnen het christendom als een variant op deze ‘christelijke’ psychologie van eigenliefde. Vele christelijke organisaties maar ook steeds meer ‘pastorale teams’ binnen gemeenten (vaak gekoppeld aan het zogenaamde ‘bevrijdingspastoraat’) houden zich inmiddels bezig met innerlijke genezing. We lezen bijv. bij één van hen het volgende:
‘Wat jij in het verleden hebt meegemaakt, kan jou belemmeren in het heden. Maar als je Jezus als Geneesheer daarbij toelaat kan er iets veranderen. Voor Jezus is het verleden niet onbereikbaar’.
De focus ligt op het verleden waar de ’therapie’ op is gericht, zie verder onder. Massa’s gelovigen bezoeken inmiddels christelijke psychologen of hulpverleners die bezig zijn met innerlijke genezing en hierbij uitgaan van de volgende vijf meest gebruikte termen die als ’toverwoorden’ worden gebruikt (Ik heb ze hier dikgedrukt):
Het leert dat (in het verleden), niet-vergeven, vergeten zonden (herinnering) verborgen in het hart (onderbewustzijn) die leiden tot bepaald gedrag, verandering kan plaatsvinden als (via emotie en visualisatie) deze zonden vergeven worden en het hart gereinigd wordt.
Vooral de twee meest belangrijke ’toverwoorden’, de ‘pilaren’ van de moderne psychologie ‘het verleden’ en ‘het onderbewustzijn’ (Freud) vormen een groot gevaar voor gelovigen, en de drie anderen ‘herinnering’, ‘emotie’ en ‘visualisatie’ volgen daaruit. Stanford beïnvloedde, mede via haar opvolgers miljoenen gelovigen met deze methode en de christelijke psychotherapie/psychologie zo mogelijk nóg meer. Het sluit precies aan op wat Paulus over de laatste dagen schrijft in 2Tim3:1-2a:
Maar weet dit, dat er in de laatste dagen zware tijden zullen zijn; want de mensen zullen zelfzuchtig (of: liefhebbers van zichzelf) zijn.
Het ‘ik’ staat op de voorgrond, boven de redding en groei in Christus. Het ‘ik’ wordt in de natuurlijke mens boven alles geliefd, gekoesterd, bewonderd en vult het hele hart, de wil en het denken sinds de zondeval waar Eva werd verleid tot zelfverheerlijking. Na deze zonde proberen zowel Adam en Eva zichzelf te verontschuldigen in zelfrechtvaardiging (Gen3:11-12) wat straks in één mens, de ‘mens van de zonde’ (2Thes2:3) zijn climax zal vinden. Deze zelfrechtvaardiging is een belangrijk kenmerk van de psychologie want de mens is een slachtoffer van zijn verleden, zijn opvoeding of zijn omgeving. De Bijbel leert ander, de mens is voor de volle 100% verantwoordelijk voor zijn leven.
Dwaalt niet, God laat niet met zich bespotten. Want wat een mens zaait, dat zal hij ook oogsten. Gal6:7
Een gelovige is echter een nieuwe schepping (2Kor5:17) en het ‘ik’ is daarin onderworpen aan de Heer Jezus. De gelovige verloochent zichzelf dagelijks (Mat16:24), weet zich met Christus gekruisigd (Gal2:20), neemt zijn kruis op zich (Mat16:24) en haat zijn eigen oude leven/natuur (Joh12:25). Dit zijn volslagen tegengestelde principes dan die we vinden binnen de ‘inner healing’.
De grote misleiding van deze beweging is dat het is omringd met een goede Bijbelse ‘sfeer’ en gebruik van Bijbelteksten. Hierdoor denken velen dat ‘het wel goed zit’. Zo schrijft een vrouw die deze ‘counseling’ toepast op haar website:
Loop niet langer rond met je lasten. God, je Maker, kent je door en door. Hij weet precies wat je meegemaakt hebt en hoe je je voelt. Hij ziet jouw angsten, worstelingen en je pijn. Hij weet precies wat de wortels van jouw problemen zijn. Hij is de beste Therapeut en Genezer die je kan tegenkomen. Ik werk in de gesprekken samen met de Heilige Geest en hanteer Bijbelse waarden en principes. De combinatie van psychologische technieken en Bijbelse waarheden maakt dat de gesprekken bijzonder succesvol zijn. Vele mensen hebben al, in een korte tijd, diepe genezing en herstel mogen ontvangen van: Depressie -Schaamte- Angststoornissen- Laag zelfbeeld- Identiteitscrisis- Eetstoornissen- Burn-out- Psychosomatische klachten- Geloofscrisis- Toxische denk- en gedragspatronen- Verslavingen.
Het klinkt allemaal geweldig: in ‘een korte tijd’ van alle problemen af, maar het is één grote leugen, een treurige ontwikkeling. Laten we dan nu naar de vijf principes, de ’toverwoorden’ van de ‘inner healing’-methode gaan kijken.
1. Het onderbewustzijn. Voordat Freud dit populariseerde was het onderbewustzijn het ‘niet bewust’ zijn van bepaalde gedachten of gewoonten. Freud heeft dit begrip echter zo gebracht dat het de oorzaak is van ons gedrag. (Jung introduceerde het ‘collectieve onderbewuste’, waarin ‘oerkarakters’ of ‘archetypes’ voorkomen, gebaseerd op de evolutietheorieën van Charles Darwin (1809-1882). Onze bewuste keuzes worden dus bepaald door ons onderbewustzijn. Dit is een leugen van de slang, de duivel. Er is geen onderbewustzijn (in de zin van een invloed uitoefenende macht), de Bijbel kent het niet. Uiteraard zijn we ons niet bewust van veel zaken, maar dat is iets anders. De termen die men in de ‘christelijke psychologie voor het onderbewustzijn gebruikt zijn ‘het onbewuste’, het ‘innerlijke hart’, het ‘innerlijke kind’. De Bijbel leert echter dat de mens een hart heeft, een innerlijk motief dat is bedorven door de zonde (Jer17:9). Dit hart is het centrum van de wil en de emoties van de mens. Dit hart is ten diepste onbetrouwbaar. Zoals David bad:
Doorgrond mij, o God, en ken mijn hart, beproef mij en ken mijn gedachten. Zie of er bij mij een schadelijke weg is en leidt mij op de eeuwige weg. Ps139:23-24
Zo behoren wij ons richten op de Heer i.p.v. op onszelf (Gal2:20). God werkt in ons door zijn Geest op grond van onze bewuste verantwoorde keuzes om Hem te zoeken. Zo wordt de ‘innerlijke mens’ van dag tot dag vernieuwd (zie Ef3:14-17; 2Kor4:16-17) iets anders dan ‘genezen’. God wil allereerst onze heiliging, niet onze genezing (zie 1Thes4:3).
2. Het verleden. De moderne psychologie beschouwt het verleden als de motivatie voor ons huidige handelen. De ‘inner healing’ methode laat mensen teruggaan naar zeer vroege levensfasen (zelfs tot in de baarmoeder, waar het kind ‘weet’ dat het bijv. ongewenst is) en vragen hen dan om ‘Jezus’ in die fase ‘toe te laten’. Vaak wordt ‘door de Heilige Geest’ aan de hulpverlener duidelijk welke trauma’s (‘complexen’ volgens Jung) er zijn geweest in het leven van de pastoraat, wat niets anders is dan occulte waarzeggerij en dus afgodendienst! Voor de gelovige heeft het kruis afgerekend met het verleden. Onze verbinding met het eerste mensengeslacht uit Adam is definitief voorbij (zie mijn boek ‘Het evangelie van God’). Paulus schrijft: ‘terwijl ik vergeet wat achter is en mij uitstrek naar wat voor is’ (Fil3:14). Dit is niet het verleden vergeten (Paulus benoemt verschillende keren zijn verleden als vervolger van de gemeente) maar het heeft geen invloed meer op mij. Door ons te richten op Christus via het woord wordt ‘de nieuwe mens (Ef4:24)’ zichtbaar, ‘het oude is voorbij’ (2Kor5:17).
3. Herinneringen. Het ‘genezen’ van herinneringen is typerend voor de ‘innerlijke genezing’ beweging. De Bijbel leert echter dat wij onszelf moeten ‘rekenen’ als dood voor de zonde en levend voor God (Rom6:11) en dus herinneringen moeten koesteren aan wat God gedaan heeft en dus Christus moeten gedenken (1Kor11:24). Het bezig zijn met eigen herinneringen (die vaak zeer onbetrouwbaar zijn) aan vroeger om ons gedrag nu te beïnvloeden gaat tegen de Schrift in. Ik ken een triest geval waar een dochter, onder invloed van een ‘christelijke’ hulpverlener die deze methode van ‘verborgen herinneringen’ op haar toepaste, haar vader openlijk beschuldigde van incest. Later bleek dit allemaal niet waar te zijn en heeft zij haar verhaal gedaan en haar vader vrijgepleit. Veel leed was toen al geschied. De ‘christelijke’ hulpverlener bleef tot op de huidige dag doorgaan met dezelfde praktijken.
4. Emotie. De ‘innerlijke genezing’ methode laat de ‘cliënten’ de emoties herbeleven van de trauma’s uit het verleden om zo tot genezing te komen. We lezen in 2Tim3:6 dat ‘vrouwspersonen’ worden ingepalmd. Dit zijn niet vrouwen maar Paulus bedoelt personen die gedreven door de emotie (kenmerk ook van onze tijd, alles moet goed ‘voelen’). Het is niet toevallig dat binnen de ‘inner healing’ beweging het merendeel vrouwen is. Onze emoties behoren tot de ziel en hoewel uiteraard zeer nuttig, is het niet Bijbels om hier de aandacht op te richten. Bovendien is het stimuleren van de uiting van negatieve emoties een aanmoediging van boosheid wat de Bijbel tot de werken van het vlees rekent (Gal5:20; Ef4:31). Hoe meer men dit aanmoedigt, hoe meer boosheid er zal volgen. Er is dus een bewuste aansporing tot zonde! Zodra de mens gaat roeren en zoeken in zijn eigen ziel, is de ellende niet te overzien.
5. Visualisatie. Dit verreweg meest gevaarlijke hulpmiddel heeft een occulte oorsprong. Volgens occultisten kunnen we op drie manieren de werkelijkheid beïnvloeden.
A:) Via het denken. Positief denken of houding (Robert Schuller van ‘Hour of Power’).
B:) Via het spreken. Mantra’s of positieve uitspraken (Jezus-gebed, ‘Word of Faith’).
C:) Via visualisatie. Het verbeelden, voorstellen in de gedachten (‘Geloof dat je het al hebt en bid er dan voor’).
Door visualisatie wordt de cliënt uitgenodigd om Jezus te ‘zien’ tijdens een trauma of een gebeurtenis in het verleden. Deze zijn immers de ‘sleutel’ tot het gedrag van vandaag. De Bijbel heeft echter onze heiliging tot doel en waarschuwt voor een ‘andere Jezus’ (2Kor11:4) en ‘elke hoogte die zicht verheft tegen de kennis van God’ (2Kor10:5). Het geloof nu is (…) de overtuiging van wat men niet ziet. Heb11:1. Petrus wijst op de Heer Jezus en schrijft: Hoewel u Hem nu niet ziet, maar gelooft. 1Pet1:8. Ondanks de Bijbelse termen die gebruikt worden en de aantrekkelijkheid van de onschuldige voordelen die worden gepromoot door de leraren van visualisatie, opent het in werkelijkheid de deur voor demonische machten in de levens van talloze mensen. Bovendien is dit ‘visualiseren’ van een andere Jezus pure afgoderij! Als we bedenken dat Sjamanen, wat hekserij is, gebruik maken van geleide-geesten in hun ‘behandeling’ van zieken dan is het duidelijk dat deze ‘voorgestelde’, ‘gevisualiseerde’ Jezus niets anders is dan een dergelijke geleide-geest, een demon uit de onderwereld.
De hele basis van de huidige psychologie, helaas ook omarmd door ontelbare christenen is dat de mens ‘slachtoffer’ is van diens opvoeding, jeugd, ervaringen etc.
De moderne psychologie maakt van de mens een gewonde ziel i.p.v een gevallen zondaar.
De Bijbel noemt echter ieder mens een zondaar, volkomen verantwoordelijk voor diens gedrag.
Er is niemand die verstandig is; er is niemand die God zoekt; allen zijn zij afgeweken; samen zijn zij nutteloos geworden; er is niemand die goed doet, er is er zelfs niet één. Rom3:11-12
Overspelers worden bijv. nu ‘seksverslaafden’ genoemd die worden ‘behandeld’ terwijl hun verzekeringen deze vergoedt. Echtscheidingen worden goedgepraat want ‘het ging niet meer’. Geweldplegers zijn zelf ook slachtoffers van geweld dus minder toerekeningsvatbaar. Men richt zich op de pijn die men aangedaan is, niet die men veroorzaakt! De gevolgen zijn dat het de zonden veroorzaakt die het zegt te ‘genezen’. Hun uitgangspunt is ‘werkt het?’ i.p.v. ‘wat zegt Gods woord’? En net als bij de charismatische en contemplatieve misleiding zal de duivel er zeker voor zorgen dat de ‘successen’ uitgebreid gedeeld worden om zo nóg meer zielen de vernieling in te kunnen helpen. Als wij ons richten op ervaringen dan zullen de ervaringen onze theologie vormen.
Een cliënt schrijft op een website van ‘christelijke’ counseling gericht op innerlijke genezing:
Voor de counseling gesprekken had ik nooit gedacht dat ik zo’n gevoel van bevrijding kon ervaren en eindelijk met liefde naar mezelf kan kijken (dikgedrukt DJ).
Het is alles gevoel en kijken naar jezelf, wroeten in jezelf wat de klok slaat. Het is werkelijk schrikbarend hoe snel deze invloed zich heeft verbreid binnen het christendom. Ik meen zelfs dat de ‘christelijke psychologie’ waarschijnlijk de grootste list van de tegenstander is op dit moment! Men is hierdoor volkomen en volledig geobsedeerd door zichzelf en komt via de ‘innerlijke genezing’ uiteindelijk terecht bij een andere Jezus (gevisualiseerd), een andersoortige geest (emotionele sensatie) en een andersoortig evangelie (hulp aan slachtoffers). Wij, geroepen heiligen, zullen ons echter hiervan moeten afkeren en ons moeten blijven richten op de gehoorzaamheid aan God, de focus op de Heer Jezus en het wantrouwen en oordelen van het vlees. Hierin dragen we elkaars lasten (Gal6:2) en bemoedigen en versterken we elkaar (1Thes5:11; Hand14:22; 15:32; 18:23). Door met hen die lijden aan psychische problemen samen het woord van God in te gaan en tot God in gebed, zullen we op een gezonde wijze pastoraal tot hulp kunnen zijn. Het is hierbij helemaal niet verkeerd van psychologische hulp gebruik te maken, mits het vanuit Gods woord gebeurt. Dan mogen we de ander richten op de Heer Jezus tot herstel of soms ook zonder herstel.
Want wij zijn de besnijdenis, wij die God dienen door de Geest van God, en in Christus Jezus roemen en niet op vlees vertrouwen. Fil3:3
Opgroeien in de waarheid (Joh8:32; 16:13) is de ware oplossing voor al onze problemen. Door vervuld te worden met Hem zal alle aandacht steeds meer van onszelf naar Hem uitgaan. Wij hebben niet alleen leven in Hem, maar Hij is ons doel, het Voorwerp waar wij ons op richten, buiten onszelf! Het is dan niet gezegd dat de Heer alle psychische worstelingen zal wegnemen, in tegendeel. Dit opgroeien in Hem gebeurt door de ‘leer van de apostelen’, de ‘gemeenschap’, de ‘breking van het brood’ en ‘de gebeden’ (Hand2:42). Daarmee worden zoals gezegd niet meteen alle psychische problemen opgelost. Maar veel zal wel veranderen als we leren erkennen dat we verkeerde keuzes hebben gemaakt en deze als zonden te belijden (Jak5:14-16; 1Joh1:9). Niet in onszelf duiken om genezing van vroegere trauma’s te bewerken, maar zondebelijdenis en gerichtheid op Christus is de oplossing, stap voor stap. ‘Overwin het kwade door het goede’ (Rom12:21). Paulus, Petrus, Johannes nog iemand van de eerste negentien eeuwen van het christendom hadden deze ‘innerlijke genezing’-technieken nodig. Ze hadden immers Christus en in Hem genoeg! Door zo als hen te zien op Jezus (Heb12:2) groeien we op in Hem (2Pet3:18) en volbrengen we de wedloop met volharding totdat Hij komt.